Մեդիա և գլոբալիզացիա

Տաթևիկ Բեգլարյան


Ջոն Սինքլեյր
Հաղորդակցություն և մեդիա ուսումնասիրություններ
/Մշակույթի և մեդիայի սոցիոլոգիա/

Ամենօրյա կյանքում “գլոբալիզացիան” սովորաբար վերաբերում է գլոբալ մակարդակով տնտեսական և քաղաքական ինտեգրացիային, մինչդեռ այն ունի նաև կարևոր մշակութային կողմ, որտեղ մեդիային բաժին է ընկնում կենտրոնական դերը։ Իրոք, սոցիոլոգիայում և այլ գիտություններում, որոնք ուսումնասիրում են մեդիան, գլոբալիզացիայի սահմանումը պետք է հաշվի առնի ներկա իրականությունը, երբ գլոբալ ինստիտուտները, հատկապես մեդիայի մեջ, ազդեցություն ունեն ազգային շահերի գործընթացների և կառուցվածքի վրա, ինչպես նաև ազգային մշակույթի վրա։ Այս իմաստով, մեդիայի գլոբալիզացիան վերաբերում է նրան, թե ինչպես են ազգային մեդիա համակարգերի մեծ մասը միջազգայնացվում, դառնում բաց` արտաքին ազդեցության համար, ինչպիսին են իրենց բովանդակությամբ, սեփականատիրության ձևով և կառավարմամբ։ Սա մշակութային երևույթ է, որն ազդում է մեր ժամանակակից ինքնորոշման զգացողության վրա, բայց նաև սերտ կապված է գլոբալիզացիայի շարժիչ ուժ հանդիսացող քաղաքական գործոններից, դրանցից նկատելի են ազգային շուկաների ապակայունությունը, առևտրի և ներդրումների ազատականցումը, որոնք իրենց հերթին բերում են գլոբալ կոորպորացիաների ներխուժման։

ՄԵԴԻԱ և ԳԼՈԲԱԼ ԿՈՐՊՈՐԱՑԻԱՆԵՐ

Արդի գլոբալ կապիտալիզմը բնութագրող կորպորացիաները սեփական մասնաբաժնով հիմնարկություններ են, որոնք ծնունդ են առել մեծ ազգային ընկերություններից և 1960 և 1970-ականներին դարձել “տրանսազգային” և ապա միջազգային։ Նշանակում է, դրանք դարձել են իրենց ընկերությունների հետ ավելի բարդ փոխկապակցված և ավելի ապակենտրոնացված իրենց գործողություններում ։
Մեդիայի հետ ամենամեծ կապն ունեն լայն սպառման ապրանքներ արտադրողները, որոնց արտադրանքը արտադրվում և սպառվում է ամբողջ աշխարհով մեկ, ինչպիսիք են Coca-Cola-ն և Ford-ը։ Սրանք սկզբնապես ամերիկյան էին, բայց կան նաև բրիտանական, հոլանդական, ֆրանսիական և վերջերս նաև շատ ասիական ընկերություններ։ Այս ընկերությունները գլոբալ գովազդատուներ են, որոնց մեդիա կորպորացիաները ստանում են իրենց եկամուտը և որոնց շուկայի փնտրման մեջ շարժիչ ուժ ունի մեդիայի գլոբալիզացումը։
Կան մի քանի գլոբալ մեդիա կորպորացիաներ, ինչպիսին է Sony-ն, որը իր գործունեությունը սկսել է որպես որպես կրիչներ արտադրող և ապա զարգացել մեդիա բովանդակության արտադրության մեջ, Sony-ի դեպքում՝ կինո և ձայնագրություններ։ Այլ ընկերություններ էլ սկսել և զարգացել են որպես մեդիա արտադրողներ։ Նրանք արագ աճեցին 20-րդ դարի վերջին տասնամյակներում սեփականաշնորհման և առևտրի տնտեսական ազատականացման գաղափարախոսաական և կառուցվածքային ուղու շնորհիվ, որը բնորոշ էր այդ ժամանակաշրջանին, բայց նաև տեխնոլոգիական զարգացումների շարքով, մասնավորապես մեդիայի և հեռահաղորդակցության մոտեցման միտումով։
Նոր գաղափարախոսաական մթնոլորտը մեծապես փոխեց մեդիա արտադրության կարգավորումը։ ՄԻ նշանակալի օրինակով երևում է, երբ սկսվեց Արևմտյան Եվրոպայի հեռուստատեսությունների մեծամասշտաբ մասնավորեցումը 1980-ականներին` ներառելով մեծ ազգային արբանյակային հեռուստատեսությունների առաջին դեպքերը, News Corporation-ը Ռուպերտ Մըրդոքի նախագահությամբ, գնեց BSkyB-ն Բրիտանիայում և դարձավ նոր ղեկավարության տիպիկ մոդել։
Հերմանի և Նաք Չեսնիի 1997-ի գլոբալ մեդիա կորպորացիայի դասակարգման մեջ News Corporation-ը 5-րդն էր ցանկում։ Time Warner-ը առաջին շարքերում էր նույնիսկ մինչև America On Line-ի հետ միացումը, նրանից առաջ Disney-ն էր և եվրոպական ամենամեծ մեդիա կորպորացիա Bertelsmann-ը։ Առաջին շարքերում նշանակալի էին այն ընկերությունները, որոնք օգուտ քաղեցին տեխնոլոգիական առաջընթացից, օրինակ General Electric և Liberty Media-ն։ Երկրորդ տասնյակը կազմված էր ամերիկյան թերթերից և ինֆորմացիոն ծառայության ընկերություններից, ինչպես նաև մի շարք եվրոպական մեդիա գրուպերից և խոշոր մեդիա միավորումներից, որոնք ձևավորվել էին Լատինական Ամերիկայում և Ասիայում։ Ինչևէ, ամենամեծ մեդիա կոորպորացիաները գրեթե բոլորն էլ ամերիկյան են, և սա շարունակում է մնալ հիմնական գիծը մեդիա գլոբալիզացիայի մեջ։
Ինչպես և հորիզոնական ինտեգրացիան “նոր” մեդիայի, ինչպիսին են Ինտերնետ ծառայությունները և արբանյակային հեռուստատեսությունը, “հին” մեդիայի հետ, օրինակ՝ տպագիր մամուլը և տրադիցիոն հեռուստատեսությունը, այս կորպորացիաները բնութագրվում են նաև ուղղաձիգ ինտեգրացիայով։ Այսինքն, բիզնես ցիկլի հաջորդ փուլի գործունեությամբ զբաղվող ընկերությունները միավորվում են մի ընդհանուր հովանոցի ներքո, օրինակ՝ կինոարտադրության ընկերությունը ունի մի շարք փոխկապակցված դուստր ընկերություններ, որոնք զբաղվում են ֆիլմերի գովազդով և ցուցադրմամբ կամ արտադրում են Video և DVD խտասկավառակներ։ Արժե նաև նկատել, որ աուդիովիզուալ մեդիան ավելի ընդունակ է հաղթահարելու ազգային խորչընդոտները, քան տպագիր մեդիան։

“Մշակութային Իմպերիալիզմից” դեպի “Գլոբալիզացիա”

Տեսական և ընդդիմադիր քննադատության մեծ մասը վերջին տասնամյակներում դիտվում է որպես պատասխան կորպորացիաների տարբեր տեսակների աճին, որոնք ունեն ազդեցություն տեղական պետությունների վրա և սոցիալական ու մշակութային արդյունք ազգաբնակչության վրա։ Մասնավորապես, 1970-1980-ականների “մշակութային իմպերիալիզմի” ամբողջ բանավեճը հիմա անդրադառնում է ազգային պետությունների ընդդիմության մեջ, քանի որ նրանք ընդունել են գլոբալիզացիան այն ժամանակ, երբ միջազգային գլոբալիզացիան կրում էր մի կողմից “Արևմուտքի” և երրորդ աշխարհի երկրների անհավասարության, մյուս կողմից սառը պատերազմի ճնշման ազդեցությունը։ Իրոք, միայն արևելյան բլոկի փլուզումից հետո գլոբալիզացիայի խոսքը սկսեց գերակայել մշակութային իմպերիալիզմին։
Գլոբալիզացիայի դարը, բոլոր դեպքերում, անցյալի դրոշմն է կրում և իր զարգացման մեջ ապացուցում, որ աշխարհում տնտեսական և քաղաքական ինտեգրացիան է անհրաժեշտաբար բերում “գլոբալ մշակույթի”: Այս տեսակետը ենթադրում է ազգային պետությունների ուժի նվազեցում` ի համեմատություն գլոբալ ուժերի, ինչպիսիք են ազգությունից վեր մշակութային ինքնորոշման նոր ձևերը։ Դրանք զարգանում են, մինչդեռ ազգային մշակույթը գնալով ավելի նվազելի դեր է ստանձնում ունիվերսալ մեդիա մշակույթի մեջ։
Ազգային ուժերի մշակութային կողմը երկու մարտահրավեր ունի:
Նախ գլոբալիցացիան նպաստում է մարդկանց` սահմաններ չճանաչող տեղաշարժին, որը բերում է ցանկացած ազգի մեջ մշակութային և լեզվական ունակություններ ունեցող ներկայացուցիչներ ունենալուն։ Այսինքն, հիմա մշակութային առումով պետություններն ավելի քիչ միատարր են, քան անցյալում, և ավելին, շնորհիվ ժամանակակից մեդիայի, տարբեր հետաքրքրություններով բնակչությունը կարող է ունենալ ուժեղ մշակութային և լեզվական կապեր իր հայրենիքի հետ։ Այս միտումը ունի կարևոր մշակութային ազդեցություն մշակույթի ավանդական սոցիոլոգիական ընկալման վրա, որի արմատները գալիս էին այսպես կոչված “օրգանական” կյանքի ձևից, երբ որոշ մարդիկ ապրում էին միայն որոշակի աշխարհագրական վայրում։
Երկրորդ հերթին, ազգային մշակույթները, որոնք մշակութային իմպերիալիզմը որպես զենք էր օգտագործում` արտաքին ազդեցության դեմ պայքարելու համար, հիմա հանդիսանում են գաղափարախոսական կառույցներ, որոնց միջոցով դոմինանտ սոցիալական խմբերը ազգային պետության մեջ օրինականացվում են ու հաստատվում իրենց դոմինանտության մեջ /և սեռի, և էթնիկ ու դասակարգային առումներով/։ Այսպիսով, սեռի և սեռական նախընտրությունների ունիվերսալ սոցիալական շարժումների հիման վրա գլոբալ միգրացիան առաջ է բերել տարբերություններ, որոնք նախկինում թաքնված էին ազգային շղարշի ներքո, այնպես որ ազգային պետությունները կորցնում են իրենց մշակութային և ազգային հեղինակությունը միևնույն ժամանակ, նրանց սուվերենությունը վտանգի տակ է տնտեսական և քաղաքական գլոբալիղացիայով:

ԳԼՈԲԱԼԻԶԱՑԻԱՅԻ ՏԵՍԱԲԱՆՆԵՐԸ

Մեդիայի գլոբալիզացիան թույլ է տալիս մարդկության տարբեր շերտերի համար հասանելի դարձնել ամբողջ աշխարհի մասշտաբով ինֆորմացիայի և զբաղմունքների այնպիսի մեծ ծավալ, ինչպիսին նախկինում երբեք չի եղել։ Դեպքերի կատարման հենց պահին նրանք կարող են ականատես լինել գլոբալ մեդիայի դեպքերին, ինչպիսիք են պարբերաբար կատարվող և պլանավորված Օլիմպիական խաղերը, և բոլորովին յուրօրինակ և չսպասված դեպքերը, ինչպիսին էր 2001-ի սեպտեմբերի 11-ը ԱՄՆ-ում /Դայան և Քանց, 1992/: Կարևոր է հիշատակել, որ ժամանակակից գլոբալիզացիայի տեսաբանները չեն մտահոգվում այն ենթադրությամբ, որ գլոբալ մշակույթը անդիմադրելիորեն կբերի միատարրության, ինչպես իրենց նախորդները։
Արջան Ապադուրայը /1990/ եղել է ամենաազդեցիկ տեսաբաններից մեկը, ով բնորոշեց “հոսքերը”, ընդ որում՝ մարդկանց, մեդիայի, տեխնոլոգիայի, կապիտալի և մտքերի, որոնք կազմում են գլոբալիզացիան։ Այս հոսքերը “անջատական” են, այսինքն՝ գործում են միմյանցից անկախ, ի տարբերություն Մարքսի տեսությունների, որոնց համաձայն` մշակութային ֆենոմենը բխում է տնտեսական գործունեությունից։ Մարքսիստական տեսությունները շեշտում են, որ մշակութային միատարրության զարգացումը բերում է աշխարհասփյուռ մեդիա բովանդակության նմանության, մասնավորապես “ամերիկանիզացման”: Ապադուրայը ընդունում է այս միտումը, բայց նաև նշում է, որ այն գոյություն ունի հակադարձ “բազմատարրության” հետ մեկտեղ, որը մշակութային տարբերությունների “հիբրիդն” է, որոնք առաջանում են, երբ գլոբալ ազդեցությունները ընկալվում և ադապտացվում են տեղական մակարդակով։ “Բազմատարրությունը” /heterogenization/ հիմա տեղի է ունենում, երբ մարդկանց ներկայացվում է գլոբալ մեդիայի կողմից մշակութային և սպառողական ընտրության խառնուրդ, որը նրանք երբեք չեն ունեցել դոմինանտ ազգային մշակույթի սահմանած մշակութային պատկերացման մեջ։
Ինչպես տեսական քննադատությունը, որը կա մշակութային նմանության և տարբերության մասին, գոյություն ունի նաև ավելի մտահոգիչ “դետերիտորիալիզացիայի” խնդիր կամ մեդիայի սոցիալական և մշակութային արդյունքը, որը կարող է հաղթահարել տարածությունը և ժամանակը։ Միջազգային արբանյակային հեռուստատեսությունը և ինտերնետը թույլ են տալիս անհատներին ժամանակի պատնեշից վեր լինել և գործել միջազգային ենթատեքստի մեջ` անկախ իրենց գտնվելու վայրից։ Էնթոնի Գիդենսը /1990/ հավատում է, որ այսպիսի “ժամանակա-տարածական” ընկալումը այն մոդելն է, որի շնորհիվ ժամանակի ինստիտուցիոնալ մեխանիզմները դարձել են գլոբալ։ Մանուել Քասթելսը /1997/ ուշադրություն է հրավիրում “հոսքերի տարածության” վրա, որն ընդգծում է գլոբալ “ցանցային հասարակությունը”: Տեղադրվածությունը ունի նշանակություն, ասում է Քասթելսը, բայց միայն կապիտալի, ապրանքի, մարդկանց, ինֆորմացիայի և այլնի գլոբալ շարժման և այլ վայրերի հետ իր հարաբերության կտրվածքով։
Ջոն Թոմլինսոնը, իր “Գլոբալիզացիա և Մշակույթ”/1999/ աշխատության մեջ, տեսնում է միջկապակցվածությունը որպես գլոբալիզացիայի հիմնական փաստ` կոչելով այն “կոմպլեքս” կապվածություն, բայց նաև նշում է, որ կոմլեքսությունը/համալրվածությունը ինքնին բնորոշ է գլոբալիզացիային։
Այս բոլոր տեսաբանները համաձայնում են, որ տարածության և ժամանակի վերահսկումը գլոբալիզացիայի հիմքում աբստրակտ սկզբունք է։ Մեդիան կենտրոնն է այս վերահսկման ոչ միայն որ ճեղքում է տարածությունը և ժամանակը, այլ շնորհիվ փոխկապակցվածության և այն հատկության, որ անհատներին տալիս է գլոբալ ցանցին միանալու հնարավորություն` անկախ գտնվելու վայրից։
Այն միտքը, որ մարդիկ կարող են ունենալ մեկից ավելի մշակութային ինքնորոշում կամ, ավելի ճիշտ, մշակութային կապեր տարբեր մակարդակների վրա, մշակութային գլոբալիզացիայի մասին նախաժամանակակից տեսության ընկալումն է։
Հավասարապես, կա ընկալում, որ գլոբալիզացիայի գործընթացը տարվում է ռեգիոնալիզացման միջոցով և որ “ռեգիոնները” ներգրավված են մակրո և միկրո մակարդակներով, այսինքն՝ պետությունից վերև և ներքև։ Ջան Նեդերվին Պիետերսը /1995/ ցույց է տվել, թե սոցիալական կազմակերպման քանի մակարդակ է երևում մշակութային սահմաններում՝ տրանսնացիոնալ /կամ գլոբալ/, ինտերնացիոնալ /միջազգային/, մակրոռեգիոնալ, ազգային, միկրոռեգիոնալ, մունիցիպալ և լոկալ։
Իրենց առանձին մշակութային բնութագիրն ունեցող այս մակարդակներով անցնող մեդիայի կամ այլ մշակութային արտադրանքի արտադրության, շրջանառության մասին մտածելիս, գլոբալ մշակույթը դրվում է ընդունելի հեռանկարի վրա։ Ավելի շուտ գլոբալ մշակույթը կարող է դիտվել որպես հաջորդ ավելի բարձր մակարդակ, որում ամբողջ մոլորակում որոշակի մշակութային ձևեր կշրջանառվեն, քան միատարրության բերող ուժ։ Օրինակ, Օլիվեր Բոյդ-Բերեթը /1997/ անդրադառնում է “գլոբալ պոպուլյար” հասկացությանը` նկատի ունենալով ամբողջ աշխարհով շրջանառվող մշակութային արտադրանքը, ինչպիսին է, օրինակ, հոլիվուդյան բլոքբասթեր ֆիլմը։ Այսպիսի արտադրանքը ստանում է մաքսիմալ հրապարակայնություն և մարքետինգ աջակցություն գլոբալ մակարդակով, ինչպես նաև շրջանառվում է ուղիների կոմպլեքս հիերարխիայով։ Չնայած, որ այս նյութը կարող է հիմնել իր սեփական մշակութային ազդեցությունը, պատճառ չկա մտածելու, որ դրանով այն դուրս է մղում այլ մեդիա կամ սպառողական տարբերակներն իրենց բնութագրիչներով, մանավանդ, եթե դրանք հիմնված են էթնիկ արմատների և հավատքի վրա։

ՏԱՐԱԾԱԼԵԶՎԱԿԱՆ ՌԵԳԻՈՆՆԵՐ և ՀԵՌՈՒՍՏԱՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ԴԵՐԸ

Տարբեր մեդիա միավորներ ցույց են տալիս գլոբալիզացիայի տարբեր ձևեր։ Հոլիվուդյան բլոքբաստեր ֆիլմը հավանաբար ավելի կհամընկնի իր թարգմանությամբ, երբ տարբեր ազգային շուկաներում միաժամանակ ցուցադրվելիս կրկօրինակվում և ենթատեքստեր են գրվում։ Հեռուստատեսությունը, որը բոլոր տարածված մեդիաներից անկասկած ամենալայնն է ու ազդեցիկը, տարբեր է այս առումով։ 1960-1970-ականներին մշակութային իմպերիալիզմի կողմնակիցները ահազանգում էին, որ օտար, հիմնականում՝ ամերիկյան բովանդակությունը մեծ ծավալի է հասնում։ Ինչևէ, տեղական հեռուստատեսության շուկան հասունանում էր և զարգացնում իր արտադրանքը, այնպես որ այն ազատվեց սկզբնապես թվացյալ կախվածությունից։ Փաստը մնում է անվիճելի, որ հեռուստադիտողը նախընտրում է իր մայրենի լեզվով և մշակույթով հեռուստածրագիրը կամ գոնե մշակութային առումով մոտ երկրինը միջազգայինից /Սթրաուբհար, 1997/:
Մեդիա շուկաների գլոբալիզացիայի ֆունդամենտալ գործոն է լեզուն և այն հիմնական ճանապարհը, որով պրոցեսը իրականացվում է ռեգիոնալ մակարդակով ազգային կառավարությունից վեր: Ռեգիոնները այս առումով դիտվում են որպես “տարածալեզվական”, քանի որ սահմանվում են ավելի մշակութային և լեզվական, քան աշխարհագրական շարժիչներով։ Պատմականորեն, դրանք ձևավորվել են գաղութներում և աշխարհի որոշ լեզուներ ավելի են պրոպագանդվել ու լայն տարածում գտել, օրինակ՝ անգլերենը, իսպաներենը, պորտուգալերենը և ֆրանսերենը։ Անգլիախոս աշխարհում, կամ ինչպես հիմա ոմանք կոչում են “անգլոսֆերայում” ընդունվում է այն միտքը, թե որքան մեծ է լեզվի դերը աշխարհի տարածաշրջաններում։ Եթե մեծ ծավալի ամերիկյան արտադրանքի արտահանումը չունի լեզվական խնդիր և արվում է անգլերենով, ապա օրինակ, Մեքսիկայում և Բրազիլիայում արտահանվող արտադրանքի լեզուները իսպաներենն ու պորտուգալերենն են, քանի որ այս տարածալեզվական ռեգիոններն են իրենց տեղական արտադրանքի սպառողը/Սինքլեյր, 1999/:
Փաստորեն, աշխարհի ամենամեծ տարածալեզվական ռեգիոնը “Մեծ Չինաստանն” է, որտեղ ապրանքաշրջանառությունը կատարվում է /Mainland/-ի և Չինաստանի հանրապետության /Տայվանի/ միջև, չնայած դրանց քաղաքական տարբերություններին, մինչդեռ Հոնգ-Կոնգը մնում է աուդիովիզուալ արտադրանքի հիմնական արտադրողն ու շրջանառուն։ Հնդկաստանի դեպքում այլ է, երբ հեռուստատեսության ազատականացումը բերել է տեղական լեզուների զարգացման։ Կան լեզուներ, ինչպիսիք են Թամիլը և Բենգալին, որոնք ունեն տասնյակ միլիոնավոր խոսողներ, և դրանով ստեղծել են կոմերցիոն տեսակետից տարածալեզվական ռեգիոն։ Հակառակ “մշակութային ներխուժման” մասին կոչերի, որոնք ողջունեցին STAR TV-ի և CNN արբանյակայինից կաբելային ծառայությունների անցումը 1990-երին, այդ տասնյամյակի վերջում հնդկական հեռուստաալիքներն էին, որ շահեցին մեծ լսարան տեղական լեզվով խոսելու շնորհիվ։ Ամենակարևորը “հնդկական” դեպքում այն է, որ այս ալիքները ընդգծում են ազգային կառուցողական դերը Հնդկաստանի հեռուստատեսության, մասնավորապես՝ կառավարության ջանքերը Հինդին` որպես պետական լեզու հաստատելու հարցում և հարց են բարձրացնում, թե որքան մշակութային և լեզվական պլուրալիզմ կարող են ազգային պետությունները ընդունել։

Միջազգային արբանյակային հեռուստատեսության դարում, լեզվատարածական ռեգիոնները ներառում են մի լեզվի օգտագործողներին, որոնք սփռված են աշխարհով, չնայած, որ նրանք հեռու են և մեկուսացված։ Սա հաճախ այն դեպքերում է, երբ կա սփյուռքի գոյությունը հայրենիքից դուրս, ինչպես օրինակ, Չինաստանը և Հնդկաստանը։ Ինչպես և անգլիախոսները կարող են դիտել CNN և BBC World անկախ գտնվելու վայրից, հակառակ միատարրության տեսաբանների վախի, ստացվում է, որ գլոբալ հեռուստատեսությունը նպաստում է ազգային մշակութային ինքնորոշման պահմանմանը։

ԳԼՈԲԱԼԻԶԱՑԻԱ, ԱԶԱՏ ԱՌԵՎՏՈՒՐ և ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՏԱՐԲԵՐԱԿՈՒՄ

1995-ին, Միջազգային Առևտրի Կազմակերպությունը /WTO/ հիմնվեց որպես երկարատև միջազգային բանակցությւոնների արդյունք, որոնք տարվում էին ՄԱԿ-ի Առևտրի և Տարիֆների Գլխավոր Համաձայնագրի շրջանակներում։ Այն կառավարությունները, որոնք դա ստորագրեցին, ընդունեցին ազգային խոչընդոտները հաղթահարելու և հանելու պատրաստակամությունը բոլոր բնագավառներում, ներառյալ՝ մեդիան։ WTO-ի կազմավորումից շատ առաջ արդեն ԱՄՆ-ն ուղղակի ճնշում էր գործադրում շատ ազգային մեդիա միավորների վրա՝ տեղադրելու ենթատեքստեր և այլն, որպեսզի բարձրորակ և ոչ թանկարժեք մեդիան այլ երկրներում նույնպես դառնա հասանելի։ Պրակտիկորեն, սա նշանակում է, որ ԱՄՆ-ում արտադրողները կարող են արտահանել ֆիլմ, հեռուստածրագրեր և երաժշտական ձայնագրություններ, քանի որ ծախսերը արդեն փակվել են տեղական մեծ շուկայում։
Այսպիսով, գլոբալ ազատ առևտրի ռեժիմը մեդիա արտադրության մեջ ի նպաստ է ԱՄՆ-ին, որը չի ընդունում, որ այլ երկրներ ունեն մշակութային քաղաքականություն և ուզում են պաշտպանել իրենց մշակութային ինքնորոշումը։ Այս փաստարկը մերժվում է ստեղծելու համար տնտեսական պաշտպանություն ոչ մրցունակ տեղական արտադրության համար։ Ինչևէ, ՄԱԿ-ի Կրթության, Գիտական և Մշակութային Կազմակերպությունը /UNESCO/ 1970-ականներին դարձավ մշակութային իմպերիալիզմի մասին քննարկումենրի ֆորում, իսկ նոր ժամանակներում այն ստանձնեց “մշակութային տարբերականության” խնդիրը։ Այս ընկալումը ընդարձակում է ազգային մշակույթը պաշտպանելու կառավարությունների դերը, ընդհուպ մինչև դրանցում գոյություն ունեցող ազգային փոքրամասնությունների ներգրավման։ UNESCO-ի առաջարկած Մշակութային Տարբերակման Կոնվենցիան կտա գոնե էթիկական, եթե ոչ օրինական հիմք այն մշակույթների համար, որոնք կհանդիպեն ազատ առևտրի արդյունքում տնտեսական շահեր ունեցող երկրների ճնշմանը։